| Sözlük Hematoloji Uzmanlık Derneği

Kan ve bağışıklık hücrelerinin tekrar oluşmasını sağlayan bir tedavidir. Lösemi, lenfoma ve myelom tedavisinde uygulanan yoğun kemoterapi ve radyoterapi, aynı zamanda hastanın kök hücrelerini (kan ve bağışıklık hücrelerini oluşturan hücreler) de öldürür. Bu nedenle hastada yeterli sayıda kan ve bağışıklık hücresi üretilemez. Kanserin ortadan kaldırılması için ilaç tedavisi ve/veya radyoterapi uygulanmasının ardından hastanın kanına vericinin kök hücreleri nakledilir.

Verici genellikle varsa hastaya "uygun" bir kardeştir. Kardeşler verici olamıyorsa, kök hücreleri hastaya "uygun" bir yabancı da verici olabilir. Bu akraba dışı vericiler kök hücre bankaları veya kayıtlarından bulunabilir. Hastaya yüksek doz kemoterapi ve/veya radyoterapinin ardından kök hücre nakli yapılır. Nakledilen kök hücreler, hastanın kanından kemik iliğine gider.

Burada yeni hücreler oluşur ve alyuvar, akyuvar (bağışıklık hücreleri) ve trombosit kaynağı olarak görev alır. Nakledilen kök hücreler, hastanın hücreleriyle tam "uyumlu" olmayan bağışıklık hücreleri oluştururlar. (Hasta ve vericinin temel doku tipleri arasında uyum aranır, ancak alt doku tipleri uyumuna bakılmaz.) Bu nedenle, vericinin bağışıklık hücreleri hastanın kanser hücrelerinin alt doku tiplerine yabancı olarak kabul edip kanser hücrelerini öldürebilirler. Buna "greft versus kanser etkisi" denir. Allojenik kök hücre nakli genç hastalarda yaşlılara göre daha başarılıdır. Uygun verici olması durumunda, 60 yaşına kadar olan hastalarda hastanın genel sağlık durumu ve tedavi seçeneklerine bağlı olarak kök hücre nakli yapılabilir.

SÖZCÜK	ANLAMI
Akım sitometri	Hücre yüzeyindeki fluoresan işaretlere göre hücre tiplerinin sayıldığı bir yöntem. Akım sitometri mevcut lösemi, lenfoma veya myelom hücre tiplerinin belirlenmesinde sık kullanılır. Hücre yüzeyinde her bir hastalık alt tipine özgü belirteçler bulunur. Akım sitometri ile tedavi sonrasında kalan hastalık düzeyi de saptanabilir.
Akyuvar (beyaz küre)	Vücutta enfeksiyonlarla mücadele eden hücre türü. Akyuvarların iki esas türü vardır: mikropları sindiren hücreler (nötrofil ve monositler) ve enfeksiyona bağışıklık yanıtı veren lenfositler.
Allojenik kök hücre nakli	Kan ve bağışıklık hücrelerinin tekrar oluşmasını sağlayan bir tedavidir. Lösemi, lenfoma ve myelom tedavisinde uygulanan yoğun kemoterapi ve radyoterapi, aynı zamanda hastanın kök hücrelerini (kan ve bağışıklık hücrelerini oluşturan hücreler) de öldürür. Bu nedenle hastada yeterli sayıda kan ve bağışıklık hücresi üretilemez. Kanserin ortadan kaldırılması için ilaç tedavisi ve/veya radyoterapi uygulanmasının ardından hastanın kanına vericinin kök hücreleri nakledilir. Verici genellikle varsa hastaya "uygun" bir kardeştir. Kardeşler verici olamıyorsa, kök hücreleri hastaya "uygun" bir yabancı da verici olabilir. Bu akraba dışı vericiler kök hücre bankaları veya kayıtlarından bulunabilir. Hastaya yüksek doz kemoterapi ve/veya radyoterapinin ardından kök hücre nakli yapılır. Nakledilen kök hücreler, hastanın kanından kemik iliğine gider. Burada yeni hücreler oluşur ve alyuvar, akyuvar (bağışıklık hücreleri) ve trombosit kaynağı olarak görev alır. Nakledilen kök hücreler, hastanın hücreleriyle tam "uyumlu" olmayan bağışıklık hücreleri oluştururlar. (Hasta ve vericinin temel doku tipleri arasında uyum aranır, ancak alt doku tipleri uyumuna bakılmaz.) Bu nedenle, vericinin bağışıklık hücreleri hastanın kanser hücrelerinin alt doku tiplerine yabancı olarak kabul edip kanser hücrelerini öldürebilirler. Buna "greft versus kanser etkisi" denir. Allojenik kök hücre nakli genç hastalarda yaşlılara göre daha başarılıdır. Uygun verici olması durumunda, 60 yaşına kadar olan hastalarda hastanın genel sağlık durumu ve tedavi seçeneklerine bağlı olarak kök hücre nakli yapılabilir.
Alyuvar	Oksijen taşıyan ve tüm vücuda dağılmasını sağlayan kan hücreleri.
Anemi	Kandaki alyuvar sayısının normalin altına düşmesi. Alyuvarlar vücutta oksijen taşır. Şiddetli anemi, kişide solgunluk, çabuk yorulma ve hafif aktivitede bile nefes darlığına yol açabilir.
Antibiyotik	Bakteri veya mantarların neden olduğu enfeksiyonların tedavisinde kullanılan ilaçlar. Penisilin bir tür antibiyotiktir.
Aşı tedavisi	Lösemi, lenfoma ve myelom tedavisinde kullanımı araştırılan bir tedavi türü. Bu tür bir aşı hastalığı önlemez. Aşı, ilaç tedavisinden sonra kalan kanser hücrelerine karşı bağışıklık sisteminin etkinliğini arttırır.